Blog: "5 veelgemaakte beursblunders"

Dit artikel verscheen eerder op HLN.be. https://www.hln.be/geld/bijna-60-keer-de-winst-betalen-voor-10-a-15-omzetgroei-das-waanzin-deze-5-veelgemaakte-beursblunders-knabbelen-aan-je-rendement~a2cbf538/

Thomas Rosseel

5 veelgemaakte beursblunders

Onze emoties en ons instinct leiden (vaak) tot te snelle en intuïtieve beslissingen. Een prima zaak in veel alledaagse situaties, maar niet voor wie mooie rendementen op de beurs wil halen. Luc Kroeze, financieel blogger en auteur van twee beleggersboeken, bespreekt vijf van de meest onderschatte blunders die je als belegger kunt maken, en vooral hoe je die kunt voorkomen. “Op de beurs is tijd écht geld.”

1. Je vastklampen aan de aankoopkoers

“Laten we beginnen met een klassieke blunder die vaak onopgemerkt blijft, maar zeker ten koste gaat van je rendement: het verankeringseffect”, steekt Luc Kroeze van wal. “Door dit psychologische fenomeen klampen we ons hardnekkig vast aan de eerste informatie die we tegenkomen. Op de beurs fungeert de aankoopkoers vaak als zo’n anker.”

“De aankoopprijs staat in ons geheugen gegrift omdat we daarmee kunnen bepalen of we winst of verlies maken. Het is begrijpelijk dat we moeite hebben om die koers los te laten, want we streven ernaar om winst te maken en verlies te vermijden. Het wordt echter problematisch wanneer er onverwachte negatieve ontwikkelingen plaatsvinden bij het onderliggende bedrijf, en je toch blijft vasthouden aan de aankoopkoers, zelfs als die niet langer relevant is.”

Een voorbeeld

“Stel dat je 50 euro hebt betaald voor een aandeel waarvan je dacht dat het 60 à 70 euro waard was. Met de informatie die je toen had, leek het een goede deal. Maar kort daarna blijken er problemen te zijn met het belangrijkste product van het bedrijf. Dit product, dat een groot deel van de winst vertegenwoordigt, zal waarschijnlijk uit de handel gehaald moeten worden. De koers duikt omlaag, maar stabiliseert enkele dagen later op 40 euro. Na een grondige analyse kom je tot de conclusie dat het aandeel nog maar zo’n 30 euro waard is. De huidige koers van 40 euro is volgens jou dus te hoog.

“Of je bij je aankoop nu een grove inschattingsfout maakte of brute pech had, is op dit moment niet het belangrijkste en zijn zorgen voor later. Wat nu telt, is dat de kaarten opnieuw geschud zijn en de huidige prijs te hoog is. De enige rationele beslissing is om het aandeel te verkopen, maar dat is buiten het verankeringseffect gerekend. Je brein klampt zich koppig vast aan de aankoopprijs van 50 euro, waardoor je niet wil verkopen onder die prijs. ‘Ik wacht nog even tot de koers herstelt’, denk je hardop, ‘en dán verkoop ik!’ Dat is een fout.”

“De aankoopprijs zou bij een latere besluitvorming geheel irrelevant moeten zijn. Als je analyse op basis van de nieuwe ontwikkelingen aangeeft dat je de aandelen moet verkopen, doe dat dan ook. Als je niet ingrijpt, zal het aandeel je nog jarenlang, elke dag, smalend aankijken vanuit die ene donkerrode hoek in je portefeuille die je het liefst al lang vergeten was.”

2. Verliefd worden op aandelen

Een andere onderschatte beursblunder is dat we zo nu en dan verliefd worden op een aandeel, vervolgt Kroeze. “Dat klinkt onwaarschijnlijk, maar ik verzeker je dat het gebeurt. Een actueel voorbeeld vinden we dicht bij huis. Er zijn momenteel heel wat Belgen die iets voelen dat verdacht dicht in de buurt komt van verliefdheid voor de Lembeekse koekjesbakker Lotus Bakeries.”

“Dat bedrijf stelt zelden teleur, overtreft keer op keer de verwachtingen, heeft een managementteam dat ‘feilloze executie’ een nieuwe betekenis heeft gegeven, en maakte aandeelhouders van het eerste uur steenrijk. Je zou voor minder verliefd worden! Het is bovendien een defensief bedrijf met een stabiel businessmodel. Zo goed als geen risico, toch? Fout.”

Waanzin

“Ten eerste is er altijd een risico, en ten tweede is het grootste deel van het risico voor de belegger door de jaren heen verschoven van het bedrijf naar de prijs van de aandelen. En dan heb ik het niet over de 10.000 euro die je momenteel moet neertellen voor een aandeel, maar over de bijna zestig keer de winst die je betaalt voor 10 à 15 procent omzetgroei (over de koers-winstverhouding, zie verder bij de derde blunder, red.). Dat is waanzin. De koers is volledig losgekoppeld van de onderliggende intrinsieke waarde. Waardering doet ertoe, maar de gevaren die zijn ontstaan bij de huidige prijs worden door de grenzeloze liefde voor het steraandeel helaas gretig onder het tapijt geveegd.”

“De prijs is opgedreven tot een niveau waarbij zelfs de mooiste toekomstverwachtingen die je maar kunt verzinnen voor het bedrijf al ruimschoots zijn ingeprijsd. Er is geen millimeter ruimte voor tegenslag of een slecht kwartaalrapport. De liefde voor het aandeel vertroebelt het beoordelingsvermogen van beleggers. Trap niet in die val. Koester je winnaars, maar blijf te allen tijde rationeel handelen. Word verliefd op mensen, op landschappen, op een schilderij of een hond, maar niet op aandelen.”

3. Misinterpreteren van waarderingsratio’s

“Een andere veelvoorkomende blunder is het gelijkstellen van een lage koers-winstverhouding (de koers van een aandeel gedeeld door de winst per aandeel, red.) aan een koopje”, zegt Kroeze. “De koers-winstverhouding is de eerste waarderingsratio waarmee beginnende beleggers in aanraking komen. Het is zonder twijfel de meest gebruikte, maar ook de meest misbruikte waarderingsmaatstaf in de gereedschapskist van de belegger.”

“Beginners krijgen ten onrechte te horen dat een lage koers-winstverhouding wijst op een goedkoop aandeel en een hoge op een duur aandeel. Dat is onzin. Voor sommige waardevernietigende bedrijven betaal je met tien keer de winst veel te veel, terwijl je bij andere duurzame en winstgevende groeiers de zaak van je leven doet bij twintig keer de winst. De hoogte van de koers-winstverhouding zegt op zichzelf niet veel. Bij het beoordelen van de waardering van een aandeel moeten ook factoren als groei, rendement op kapitaal en het risiconiveau worden meegenomen. Laat je niet misleiden door de vele fabels die over de koers-winstverhouding bestaan.”

4. Jezelf overschatten

“Een andere onderschatte blunder is overmoed”, zegt Kroeze. “We zijn geneigd onszelf te overschatten, en het is geen geheim dat veel beleggers haantjesgedrag op de beurs vertonen. Hoe groener achter de oren je als belegger bent, hoe sneller je geneigd bent jezelf te overschatten. Toen ik vijf boeken over beleggen had gelezen, voelde ik me de Vlaamse Warren Buffett (de Amerikaan is een van de bekendste beleggers ter wereld, red.) en dacht ik iedereen wel eens te laten zien hoe je geld verdient op de beurs. Dat viel tegen omdat je door je overmoed en zelfzekerheid geneigd bent te veel risico te nemen en die houding zich vroeg of laat tegen je zal keren.”

“Het probleem is dat er veel knappe koppen aan de andere kant van de transactie zitten. Als jij een aandeel koopt, is een van hen bereid het voor die prijs aan jou te verkopen. De mening van de tegenpartij staat dus haaks op die van jou, en er ligt vermoedelijk een goede reden aan ten grondslag. Een beetje bescheidenheid over je eigen kunnen kan daarom geen kwaad. Die bescheidenheid komt normaal gesproken vanzelf met meer ervaring en kennis.”

“Je hebt overigens een voordeel als je de lange termijn in gedachten kunt houden. Sommige knappe koppen houden die lange termijn niet voor ogen, waardoor er voor jou als langetermijnbelegger kansen ontstaan. Hoe kun je overmoed voorkomen? Door altijd te blijven leren. Einstein zei eens: ‘Hoe meer ik leer, hoe meer ik besef hoeveel ik niet weet.’ Door meer te leren word je paradoxaal genoeg minder zelfverzekerd en besef je dat je alert moet blijven op de beurs, wat je voorzichtiger maakt.”

5. De kracht van exponentiële groei onderschatten

“De laatste veelgemaakte blunder is onze neiging om de kracht van exponentiële groei te onderschatten. Bij exponentiële groei wordt een hoeveelheid telkens met hetzelfde getal vermenigvuldigd. Het concept is de heilige graal voor beleggers, en de beurs is de uitgelezen plek om deze natuurkracht ongeremd zijn gang te laten gaan. Het menselijk brein heeft echter moeite om dit fenomeen naar waarde te schatten.”

“Laat me je een eenvoudig voorbeeld geven. Een vel papier kun je naar verluidt niet vaker dan acht keer dubbelvouwen. Ik ben nooit verder gekomen dan zes keer, en dan is het al een behoorlijk dik pakketje. Maar stel nu dat jij er op een wonderbaarlijke manier in slaagt om het vel papier vijftig keer dubbel te vouwen. Hoe dik zou het dan zijn? Een meter dik? Tien meter? Honderd meter? Not even close! Het zou na vijftig keer vouwen een dikte hebben van, hou je vast, ruim honderd miljoen (!) kilometer. Ter vergelijking: de afstand van de aarde naar de zon is ongeveer 150 miljoen kilometer. Dat illustreert de kracht van exponentiële groei.”

“Bij winsten op de beurs kan het ook snel gaan, zij het iets gematigder dan bij het vel papier. Als je jaarlijks winst op winst stapelt met bijvoorbeeld 10 procent, dan is een belegde som van 10.000 euro na vijf jaar 16.000 euro waard. Netjes, maar het effect wordt steeds groter naarmate de jaren verstrijken. Na dertig jaar is je huidige 10.000 euro maar liefst 175.000 euro waard. We zijn vaak geneigd om snel winst van tafel te nemen en onderbreken daarmee de kracht van exponentiële groei. Op de beurs is tijd echt geld. Laat de tijd daarom zijn werk doen en onderbreek het fenomeen van exponentiële groei niet onnodig.”